Bệnh Alzheimer được coi là căn bệnh nguy hiểm của não bộ gây suy giảm trí nhớ, giảm khả năng tư duy (suy nghĩ, giải quyết vấn đề một cách logic) và các kỹ năng sống bình thường.
Bệnh Alzheimer là gì?
Bệnh Alzheimer là một trong những nguyên nhân phổ biến gây mất trí nhớ ở người cao tuổi, bệnh đặc trưng bởi sự mất dần dần các tế bào thần kinh và khớp thần kinh ở vỏ não và một số vùng dưới vỏ. Bệnh có xu hướng nặng dần, ảnh hưởng xấu đến các hoạt động thường ngày, trí nhớ, ngôn ngữ và tư duy của người bệnh.
Bệnh thường xảy ra ở những người trên 65 tuổi. Tuy nhiên, nó vẫn có thể đến trong độ tuổi từ 50 đến 65.
Nguyên nhân của bệnh Alzheimer
Nguyên nhân của bệnh không được biết rõ ràng, nhưng các nhà khoa học có một số giả thuyết về nguyên nhân gây ra bệnh Alzheimer:
• Do sự tích tụ của một loại protein trong não dẫn đến sự chết dần của các tế bào não.
• Quá trình lão hóa gây ra sự phá hủy myelin làm giảm dẫn truyền thần kinh dẫn đến tế bào thần kinh bị chết.
• Do rối loạn quá trình sản xuất và hoạt động của các chất oxy hóa trong cơ thể.
Các triệu chứng của bệnh Alzheimer
Đây là một bệnh thoái hóa tiến triển với các triệu chứng khác nhau
Thời kỳ trước khi mất trí nhớ
Thường xuyên gặp khó khăn trong việc ghi nhớ các sự kiện gần đây và gần như không có khả năng tiếp thu thông tin mới.
Giảm khả năng tập trung, chú ý, thờ ơ với mọi thứ.
Giảm khả năng lập kế hoạch và tư duy trừu tượng.
Suy giảm nhận thức mức độ nhẹ.
Giai đoạn nhẹ
Ngày càng suy giảm trí nhớ và khả năng học hỏi.
Ở một số bệnh nhân, các triệu chứng của suy giảm ngôn ngữ bao gồm các triệu chứng như giảm vốn từ vựng, giảm khả năng lưu loát và giảm khả năng nói và viết.
Quên điều gì đó đã xảy ra trong quá khứ, quên cách sử dụng một vật dụng nào đó.
Các triệu chứng khởi phát khó phối hợp nhưng thường nhẹ và dễ bị bỏ qua.
Giai đoạn khá nặng
Người bệnh mất dần khả năng thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
Khó khăn về ngôn ngữ biểu hiện rõ hơn: người bệnh không thể nhớ từ, dùng từ sai để diễn tả, luôn phải cố gắng tìm từ để diễn đạt điều mình muốn nói, khả năng đọc và viết mất dần.
Có thể thấy rõ sự giảm phối hợp vận động, nhất là với những vận động phức tạp nên bệnh nhân dễ bị ngã.
Suy giảm trí nhớ ngày càng trầm trọng, giai đoạn này người bệnh có thể không nhận ra người thân.
Thay đổi hành vi: Thường xuyên đi lang thang, cáu gắt, tính tình hung hăng, chống đối sự chăm sóc của người thân.
Tâm trạng thất thường khi hoàng hôn có thể xuất hiện.
Một số bệnh nhân bị ảo giác.
Giai đoạn nặng
Mất khả năng sinh hoạt hàng ngày, người bệnh phải hoàn toàn phụ thuộc vào người chăm sóc.
Khả năng ngôn ngữ bị suy giảm để nói những cụm từ đơn giản, thậm chí cả những từ đơn lẻ, cuối cùng dẫn đến mất ngôn ngữ hoàn toàn.
Hôn mê và cảm thấy kiệt sức.
Thoái hóa các khối cơ khiến bệnh nhân phải nằm liệt giường và không thể tự ăn được.
Cuối cùng, bệnh nhân Alzheimer thường tử vong do các nguyên nhân như: nhiễm trùng vết loét, viêm phổi, dinh dưỡng….
Các yếu tố nguy cơ gây bệnh alzheimer
Các yếu tố nguy cơ của bệnh Alzheimer bao gồm:
• Tuổi cao
• Yếu tố gia đình: tiền sử gia đình mắc bệnh
• Bị hội chứng Down
• Giới tính: Phụ nữ bị ảnh hưởng nhiều hơn nam giới
• Tiền sử chấn thương sọ não, đặc biệt là trong giai đoạn sau của cuộc đời
• Bệnh trầm cảm muộn sau 65 tuổi.
• Ít vận động và chế độ ăn ít rau xanh và trái cây.
• Ít thực hiện các hoạt động trí tuệ như: đọc sách, chơi trò chơi trí tuệ
• Mắc bệnh tim mạch, cholesterol cao, tiểu đường và hút thuốc lá.
Điều trị bệnh Alzheimer
Nguyên tắc điều trị bệnh Alzheimer
Bệnh Alzheimer là một căn bệnh tiến triển và không có cách chữa khỏi. Mục tiêu của việc điều trị là làm chậm quá trình tiến triển của bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống, hạn chế những ảnh hưởng xấu của bệnh đến cuộc sống.
Kết hợp với chế độ chăm sóc và chế độ ăn uống, sinh hoạt.
Thuốc điều trị
Sử dụng các loại thuốc làm chậm sự tiến triển của bệnh và kết hợp các loại thuốc điều trị triệu chứng đồng thời:
Các thuốc làm chậm tiến triển của bệnh bao gồm: thuốc kháng cholinesterase (ví dụ như Galantamine, Rivastigmine…), Memantine – một chất đối kháng thụ thể N-methyl-D-aspartate làm tăng dẫn truyền qua synap (thuốc này ít tác dụng phụ hơn thuốc kháng cholinesterase).
Thuốc điều trị triệu chứng: điều trị mất ngủ, rối loạn hành vi, thuốc chống loạn thần….
Điều trị các bệnh kèm theo nếu có: Các bệnh tim mạch, mỡ máu cao, tiểu đường …. Trường hợp người bệnh phải nằm lâu, điều trị viêm phổi, chăm sóc vết loét do tì đè …
Chế độ chăm sóc bệnh nhân
Người bệnh thường không kiểm soát được hành vi của mình, đôi khi ở giai đoạn muộn, người bệnh không thể tự chăm sóc được, người chăm sóc nên:
• Luôn theo dõi và tạo môi trường sống an toàn, tránh xa những đồ vật có thể gây nguy hiểm cho người bệnh.
• Nói chuyện với bệnh nhân thường xuyên để tạo cảm giác vui vẻ và an toàn, hỗ trợ bệnh nhân ghi nhớ những việc cần làm trong ngày như: Đánh răng, rửa mặt, thay quần áo …
• Hỗ trợ vận động cho bệnh nhân: Vì bệnh nhân có thể mất phối hợp vận động, dễ bị ngã.
• Đối với những bệnh nhân không cử động được, cần giúp bệnh nhân thay đổi tư thế thường xuyên để tránh mắc các bệnh do nằm lâu.
Chế độ ăn uống và sinh hoạt
Tăng cường ăn nhiều rau xanh và hoa quả, hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, bia rượu, không hút thuốc lá.
Bổ sung thực phẩm giàu vitamin E (chống oxy hóa, chống gốc tự do), vitamin C, axit folic (vitamin B9) …
Tăng cường các hoạt động thể dục thể thao.
Tích cực tham gia các hoạt động trí tuệ như đọc sách, chơi xếp hình hay tích cực tham gia các hoạt động xã hội cũng làm giảm nguy cơ mắc bệnh.
