Tâm thần phân liệt là một bệnh rối loạn tâm thần nặng, tiến triển chậm, có khuynh hướng mãn tính. Bệnh tâm thần phân liệt khiến người bệnh dần tách biệt với cuộc sống bên ngoài, thu mình lại; Khả năng học tập và làm việc ngày càng kém đi, có những hành vi và suy nghĩ kỳ lạ, khó hiểu.
Tâm thần phân liệt là gì?
Tâm thần phân liệt là một bệnh tâm thần nghiêm trọng. Nhiều bệnh nhân mắc bệnh từ khi còn rất trẻ và kéo dài suốt đời. Biểu hiện của bệnh là người bệnh có những suy nghĩ sai trái, không phù hợp, thân chủ không thể giải thích cho người bệnh hiểu đúng sai khi nào. Người mắc bệnh tâm thần phân biệt đối xử thường có những hoạt động độc, lạ do hoang tưởng, kém cảm xúc.
Trong thời gian bị bệnh, người bệnh thường trở nên thu mình lại với người khác, ít nói chuyện với người thân, trở nên trầm ngâm, lo lắng, sợ hãi, thậm chí hoang tưởng nặng.
Tâm thần phân liệt là một nhóm bệnh hoặc một tổ hợp các hội chứng bao gồm:
• Rối loạn kiểu tâm thần phân liệt.
• Các rối loạn liên quan chặt chẽ đến bệnh tâm thần phân liệt như: Rối loạn tâm thần cấp tính, rối loạn phân liệt cảm xúc.
Hiện nay cứ 100 người thì có 1 người mắc bệnh này. Bệnh tâm thần phân liệt có thể biểu hiện dưới nhiều dạng khác nhau nhưng đều có chung đặc điểm là ảnh hưởng đến các hoạt động trí óc và về lâu dài có thể làm thay đổi nhân cách của con người.
Bệnh tâm thần phân liệt thường bắt đầu ở những người trẻ tuổi và thường kéo dài suốt đời. Bệnh khởi phát nhanh, các triệu chứng cấp tính xuất hiện trong vài tuần, hoặc có thể khởi phát từ từ trong nhiều tháng, nhiều năm.
Nguyên nhân của bệnh tâm thần phân liệt
Nguyên nhân chính của bệnh tâm thần phân liệt vẫn chưa được biết rõ, nhưng nó được cho là do một số yếu tố khác nhau phối hợp cùng nhau gây ra.
Yếu tố di truyền: Ở dân số bình thường tỷ lệ mắc bệnh chỉ khoảng 1%, nhưng nếu tiền sử gia đình có người thân, hoặc bố mẹ mắc bệnh thì tỷ lệ mắc bệnh ở con cái có thể tăng lên đến 12%.
Yếu tố sinh hóa: Dopamine được cho là nguyên nhân gây ra bệnh này.
Yếu tố gia đình: Bệnh tâm thần phân liệt có xu hướng dễ tái phát, nhất là trong những gia đình không hạnh phúc, thường xuyên xảy ra xung đột, căng thẳng.
Yếu tố môi trường: Môi trường xung quanh quá sang chấn, căng thẳng có thể góp phần làm phát triển bệnh.
Triệu chứng của tâm thần phân liệt
Các triệu chứng cơ bản của bệnh lý tâm thần phân liệt là: Ảo giác, ảo giác (thính giác), rối loạn tư tưởng,… Bệnh thường kèm theo một số triệu chứng khác ít đặc hiệu hơn.
Hoang tưởng
Đó là những ý kiến sai lầm, không phù hợp với thực tế do bệnh tâm thần gây ra nhưng người bệnh lại cho là hoàn toàn đúng, không thể giải thích hay phản biện được. Nội dung của bệnh hoang tưởng tâm thần phân liệt rất đa dạng, nhưng phổ biến nhất là:
• Ảo tưởng tự hào: Ví dụ, bệnh nhân nghĩ rằng mình có thể là một vị tướng chỉ huy quân đội mặc dù bệnh nhân chưa bao giờ đi bộ đội, hoặc nghĩ rằng mình có thể chữa khỏi các bệnh khó chữa như ung thư. chưa từng học. ngành y tế …
• Ảo tưởng bị hại: Ví dụ, bệnh nhân nghĩ rằng những người xung quanh, người nhà hoặc người quen đang cố đầu độc mình hoặc âm mưu hãm hại mình …
• Ảo tưởng bị chi phối: Ví dụ, bệnh nhân nghĩ rằng có một thế lực vô hình đang điều khiển mọi suy nghĩ hoặc hành động của mình …
Từ những hoang tưởng trên, người bệnh sẽ có một số phản ứng tùy theo nội dung của cơn mê, chẳng hạn, người bệnh tránh ăn cơm cùng gia đình, tự nấu ăn nếu nghi ngờ có kẻ đầu độc mình.
Ảo thanh
Là một hoặc nhiều giọng nói tưởng tượng vang lên trong đầu bệnh nhân hoặc trong tai bệnh nhân. Nội dung của âm thanh ảo thường là: Đe dọa, buộc tội, chửi bới hoặc chế giễu bệnh nhân.
Tùy thuộc vào nội dung của chất gây ảo giác mà người bệnh sẽ có một số phản ứng khác nhau, ví dụ như bịt tai khi nội dung của âm thanh ảo đó là chửi bới, bênh vực hoặc phản đối nếu nội dung của âm thanh ảo có tính chất đe dọa…
Rối loạn suy nghĩ
Lời nói của bệnh nhân trở nên khó hiểu, bệnh nhân đột ngột ngừng nói và một lúc sau lại tiếp tục chủ đề cũ hoặc nói chuyện. Đôi khi những kẻ bệnh hoạn nói lung tung khiến khán giả không hiểu họ muốn nói gì.
Mất ý chí làm việc
Thứ nhất, những người bị tâm thần phân liệt sẽ không thể tiếp tục làm việc tốt ở cơ quan hoặc học tốt ở trường. Nếu bệnh nặng hơn, họ sẽ không còn khả năng làm những công việc hàng ngày như nội trợ, giặt giũ, nấu nướng… và quan trọng nhất là họ không chú ý đến việc vệ sinh cá nhân, không tắm rửa, ăn uống. nghèo…
Lưu ý: Tình trạng này là do bệnh tật chứ không phải do bệnh nhân lười vận động.
Giảm biểu hiện tình cảm
Khả năng bộc lộ cảm xúc của bệnh nhân bị giảm sút rất nhiều. Họ sẽ không phản ứng với những sự kiện vui vẻ, hoặc ngược lại, với những sự kiện vui, bệnh nhân buồn và với những sự kiện buồn, bệnh nhân tỏ ra vui vẻ.
Cách ly xã hội
Bệnh nhân tâm thần phân liệt thường không muốn tiếp xúc với người khác, ngay cả người thân trong gia đình cũng không muốn nói chuyện. Điều này có thể là do khả năng nói chuyện của người đó bị suy giảm do bệnh. , hoặc vì họ không muốn nói chuyện với người khác vì họ có ảo tưởng sợ người khác làm hại mình.
Không nhận thức được bản thân bị bệnh
Thông thường, nhiều người bị tâm thần phân liệt không nghĩ mình bị bệnh, vì vậy họ có thể từ chối đi khám để điều trị.
Nếu người bệnh có một hoặc nhiều triệu chứng trên, người nhà cần tìm cách thuyết phục người bệnh đến bác sĩ chuyên khoa tâm thần để khám và điều trị càng sớm càng tốt.
Một số bệnh nhân phục hồi, hoặc điều trị có thể làm giảm các triệu chứng. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, bệnh kéo dài dẫn đến các triệu chứng không hoạt động trong nhiều năm.
Điều trị bệnh tâm thần phân liệt
Hiện nay, phương pháp điều trị bệnh tâm thần hiệu quả nhất vẫn là kết hợp giữa thuốc chống loạn thần và phục hồi tâm lý xã hội cho người bệnh nhân.
Thuốc chống loạn thần
Hầu hết các loại thuốc chống loạn thần đều giúp điều chỉnh các chất hóa học trong não.
• Thuốc chống loạn thần kinh điển: Aminazine, Haloperidol …
• Thuốc chống loạn thần thế hệ mới: Risperidone, Olanzapine… hiệu quả hơn, ít tác dụng phụ hơn các thuốc cổ điển, từ đó góp phần giúp bệnh nhân yên tâm điều trị lâu dài.
Nhờ những loại thuốc này, nhiều bệnh nhân không cần nằm viện tâm thần dài hạn. Người bệnh chỉ cần điều trị ngoại trú bằng cách thường xuyên đến nhận thuốc tại các cơ sở y tế. Vừa uống thuốc vừa được sống trong gia đình và xã hội nên tâm lý người bệnh cũng thoải mái hơn, giảm tâm lý kỳ thị của xã hội do mắc bệnh tâm thần.
Hầu hết bệnh nhân cần điều trị lâu dài để ngăn ngừa bệnh tái phát. Vì vậy, việc ngừng dùng thuốc nhất thiết phải được sự đồng ý của bác sĩ chuyên khoa tâm thần.
Phục hồi tâm lý xã hội của người bệnh.
Phục hồi tâm lý xã hội cho người bệnh là một biện pháp vô cùng hiệu quả trong điều trị bệnh tâm thần phân liệt, đôi khi có thể loại bỏ mối liên hệ là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh của người bệnh.
Các biện pháp tâm lý giúp:
• Khôi phục khả năng tương tác của bệnh nhân với xã hội, với mọi người xung quanh, nâng cao khả năng làm việc và học tập.
• Giúp gia đình bệnh nhân hiểu rõ hơn về bệnh tâm thần phân liệt, cách điều trị và tác dụng phụ của bệnh, và cách cư xử phù hợp với bệnh nhân.
• Giúp những người xung quanh có cái nhìn đúng đắn về căn bệnh này để những người xung quanh thông cảm với bệnh nhân hơn. Tâm thần phân liệt cũng là một bệnh, người bệnh cần được chăm sóc và điều trị như những bệnh mãn tính, cần điều trị lâu dài như tiểu đường, cao huyết áp …
Bệnh tâm thần phân liệt không chỉ ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của người mắc phải mà còn có thể gây nguy hiểm cho những người xung quanh. Vì vậy, khi phát hiện người thân có các biểu hiện tâm thần, dù nhẹ, người nhà nên đưa người bệnh đi khám ngay để được điều trị, dùng thuốc cũng như các biện pháp tâm lý cần thiết.
