Tắc tia sữa là tình trạng thường xảy ra trong thời kỳ cho con bú do ống dẫn sữa không thông thoáng khiến dòng sữa không thể chảy ra ngoài khiến ngực mẹ bầu căng, sưng, đau, nếu kéo dài sẽ khiến mẹ bị sốt cao. và có thể có tác dụng phụ nguy hiểm. Vậy massage, chườm nóng có hoàn toàn thông sữa? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
1.Nguyên nhân tắc tia sữa
Tắc sữa là hiện tượng khá phổ biến ở những người lần đầu làm mẹ còn thiếu kinh nghiệm. Biểu hiện của ứ sữa là hai bầu vú cương cứng, rất đau, nóng, nhiều trường hợp có sốt vừa hoặc cao. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, mẹ có thể bị viêm vú, áp xe vú, lâu dần trở thành các dải xơ hoặc u xơ tuyến vú. Ngoài ra, tắc sữa còn ảnh hưởng đến quá trình tạo sữa, dần dần mẹ sẽ bị mất sữa, phải cho bé bú sữa công thức.
Nguyên nhân gây tắc tia sữa:
Mẹ không cho trẻ bú sớm và thường xuyên. Sữa tiết ra trong những ngày đầu sau sinh là sữa non nên thường đặc và nhiều, nếu bé không được bú sớm để tiết ra ngoài sẽ bị ứ đọng gây ứ sữa.
Không vắt sữa thừa sau khi trẻ bú hoặc vắt sữa không đúng cách, mẹ mặc áo ngực quá chật,…
Nhiễm khuẩn thường xâm nhập từ bên ngoài qua núm vú và hệ thống ống tuyến vú do mẹ không vệ sinh kỹ đầu vú trong quá trình cho con bú. Hệ thống ống dẫn sữa bị nhiễm trùng sẽ bị chít hẹp, ngăn không cho sữa thoát ra ngoài dẫn đến tắc tia sữa.
Người mẹ bị căng thẳng tinh thần trong thời kỳ cho con bú hoặc chế độ dinh dưỡng cho người mẹ không đầy đủ,… cũng làm tăng nguy cơ tắc tuyến sữa.
Ở nhiều phụ nữ sau sinh: Không xoa đều bầu ngực để thông tuyến sữa ngay sau khi sinh. Không vắt sữa thừa khi trẻ bú không hết gây ứ đọng sữa dẫn đến tắc tia sữa. Mẹ bị cảm nên sữa khó lưu thông. Sau khi cho trẻ bú không vệ sinh sạch sẽ núm vú,…
2.Dấu hiệu tắc tia sữa
Dấu hiệu đầu tiên của hiện tượng tắc tia sữa là ngực to hơn bình thường và tăng dần lên kèm theo đau tức và không có sữa hoặc ít hoặc không có sữa.
Có cảm giác sốt, đau tăng khi sữa đã ứ đọng nhiều bên trong.
Khi vào vị trí tắc sữa sẽ thấy có những khối tròn bề mặt sần sùi, mật độ cứng với nhiều kích thước khác nhau, sờ vào rất đau.
Sữa không ra khi cho bé bú hoặc khi hút, vắt.
Ngoài ra, bà bầu có thể xuất hiện các triệu chứng khác như mệt mỏi, đau đầu, sốt cao,…
Việc thông ống sớm sẽ làm giảm bệnh và hạn chế hậu quả do tắc lâu ngày.
3.Điều trị tắc tia sữa
Việc làm tan các vị trí ứ đọng sữa đã bị đông, thông tắc hệ thống ống dẫn sữa và hạn chế sự xuất hiện của tuyến sữa mới sẽ giải quyết được các triệu chứng và hạn chế các hậu quả do tắc tia sữa gây ra như: tắc tia sữa, áp xe vú, xơ hóa tuyến vú,…
Hiện nay có rất nhiều phương pháp điều trị tắc tia sữa nhưng chưa có một phương pháp nào mang lại hiệu quả tốt nhất cho sản phụ. Vẫn có trường hợp điều trị tắc ống dẫn sữa không cải thiện dẫn đến viêm nhiễm, áp-xe tuyến vú. Nhiều phụ nữ đã phải rạch để giải phóng sữa ứ đọng hoặc uống thuốc để giảm tiết sữa. Một trong những điều họ không bao giờ muốn.
3.1. Ngày ép bằng tay
Dùng 1 tay ép bầu ngực vào thành ngực hoặc dùng 2 tay ép vào nhau và áp vào thành ngực. Vừa ấn vừa xoa sẽ làm tan các vị trí tắc sữa. “Ấn” không phải là “cọ xát”, vì chỉ có lực khi bóp mới tác động vào vị trí tắc sữa nằm sâu bên trong bầu ngực và có thể làm tan cục tắc. Bóp nhẹ bên trong chỗ đau vừa chịu, xoa từ từ theo vòng tròn, tăng dần, khoảng 20 – 30 lần và ngược lại. Để làm như vậy nhiều lần.
3.2. Chườm nóng
Sau khi vắt mà vẫn còn cảm giác căng tức ngực thì có thể chườm nóng, dưới tác dụng của nước nóng (không quá nóng có thể gây bỏng) tắc sữa sẽ tan dần, khơi thông dòng chảy để sữa mới chảy ra dễ dàng hơn. Cùng với các động tác massage hỗ trợ, tình trạng tắc tia sữa sẽ dần được cải thiện.
3.3. Dụng cụ hút sữa.
Sử dụng áp lực âm để hút thường chỉ nên áp dụng trong giai đoạn đầu khi nang mới hình thành và có chỗ tắc ở gần núm vú. Đối với tắc sữa sâu hoặc trong các nang sữa thì rất khó khăn vì nếu áp suất nhỏ thì không thể đánh tan sữa vón cục, còn nếu áp suất cao sẽ gây tổn thương mạch máu nghiêm trọng hơn. , ống dẫn bị kéo dài; nhất là khi hiện tượng tắc tia sữa có yếu tố lây nhiễm. Ở giai đoạn muộn khi tình trạng ứ sữa đã đóng thành cục, mảng lớn thì việc dùng máy hút sữa hầu như không có tác dụng. Do đó, chỉ sử dụng máy hút sữa khi các dấu hiệu ban đầu của bệnh xuất hiện.
3.4. Phương pháp vật lý chữa tắc tia sữa
Phương pháp vật lý trị tắc tia sữa bao gồm: Siêu âm đa tần kết hợp với chiếu tia hồng ngoại và xung điện được ứng dụng rất thành công cho các mẹ không may bị tắc tia sữa đa
Đây là phương pháp điều trị hiệu quả, có nhiều ưu điểm như:
Làm tan nhanh các mô tuyến vú bị đông và vón cục.
Không làm tổn thương tuyến sữa và hệ thống ống dẫn sữa bình thường khác.
3.5. Đèn hồng ngoại điều trị tắc tia sữa
Một lần điều trị trung bình: 30-45 phút.
Ngay sau lần điều trị đầu tiên, sản phụ đã có những cải thiện rõ rệt:
Giảm cương cứng và đau.
Các tuyến vú mềm ra và sữa bắt đầu tiết ra khi trẻ bú hoặc bú.
Mẹ điều trị từ 2 đến 3 lần là có hiệu quả, một liệu trình là 5 lần. Điều đặc biệt của phương pháp điều trị kết hợp siêu âm, hồng ngoại và xung điện là có khả năng làm tan sữa đông nhanh chóng, làm lỏng sữa đặc, giãn nở cả những nơi ống dẫn sữa bị tắc sâu, nhờ đó các tuyến sữa được thông thoáng nhanh chóng. Không chỉ vậy, vùng bị tắc tia sữa giảm sưng đau, các mô tuyến vú mềm ra và kích thích tiết sữa. Sau điều trị, tình trạng tắc tia sữa không còn nên việc cho con bú hay hút sữa rất dễ dàng.
Tắc tia sữa là nỗi lo của sản phụ nhưng nếu biết cách phòng tránh và điều trị đúng cách sẽ mang lại hiệu quả rất tốt.
4.Phòng ngừa tắc tia sữa
Để phòng tránh viêm nhiễm, tắc tia sữa, hậu sản, quan trọng nhất là phòng ngừa nứt đầu vú. Trong giai đoạn đầu của thai kỳ, nếu núm vú bị tụt hoặc phẳng thì bạn cần kéo dần núm vú ra hàng ngày, nhất là từ tháng thứ 8 của thai kỳ.Tiếp theo, cần cho trẻ bú đúng giờ, mỗi lần bú không quá lâu, khoảng 10-15 phút là đủ, không để trẻ ngậm núm vú khi ngủ. Mỗi lần bú phải bú hết bên này rồi mới đổi bên kia, nếu không hết thì vắt ra.
Mỗi khi cho con bú mẹ cần giữ vệ sinh đầu vú sạch sẽ, đặc biệt là các kẽ giữa các núm vú. Trước khi cho con bú phải lau và vắt vài giọt sữa non bỏ đi, sau khi cho con bú phải lau sạch và khô. Nếu sữa bị tắc hoặc không chảy khi vắt sữa, bạn phải xoa bầu vú cho mềm rồi vắt mạnh để thông sữa khi cho bé bú hoặc dùng máy vắt sữa thường xuyên để tránh tắc sữa.
Nên uống nhiều nước, ăn đầy đủ chất dinh dưỡng thịt, cá, trứng, sữa và chất xơ từ rau củ, hạn chế ăn chất béo no…
