Suy gan cấp tính xảy ra khi hầu hết các tế bào gan bị tổn thương không hồi phục, khiến gan nhanh chóng mất khả năng hoạt động. Nhìn chung, suy gan là một tình trạng đe dọa tính mạng cần được điều trị khẩn cấp.
1. Tổng quan về suy gan cấp
Suy gan cấp tính là sự mất chức năng gan nhanh chóng – từ 48 giờ đến vài tuần, ở những người không có bệnh gan từ trước. So với suy gan mạn, suy gan cấp ít gặp hơn và cũng phát triển chậm hơn.
Suy gan cấp tính, còn được gọi là suy gan tối cấp, có khả năng gây ra các biến chứng nghiêm trọng cần nhập viện khẩn cấp. Chúng bao gồm các biến chứng của chảy máu nghiêm trọng và tăng áp lực trong não.
Tùy thuộc vào nguyên nhân, suy gan tối cấp sẽ được điều trị theo nhiều cách khác nhau. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, ghép gan có thể là phương pháp điều trị duy nhất.
2. Triệu chứng suy gan cấp
Các dấu hiệu và triệu chứng của suy gan cấp tính có thể bao gồm:
Da vàng và nhãn cầu;
Đau thượng vị phải;
Sưng bụng;
Buồn nôn và nôn;
Cảm giác không khỏe, khó chịu nói chung;
Mất phương hướng hoặc nhầm lẫn;
Ngủ.
3. Khi nào tôi nên đi khám bác sĩ?
Suy gan cấp tính có thể phát triển nhanh chóng ở một người khỏe mạnh khác và đe dọa tính mạng. Do đó, hãy đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu bạn hoặc người thân đột nhiên bị:
Mắt hoặc da vàng;
Đau ở vùng bụng trên;
Bất kỳ thay đổi bất thường trong trạng thái tinh thần, tính cách hoặc hành vi.
4. Nguyên nhân gây suy gan cấp
Suy gan cấp tính xảy ra khi các tế bào gan bị tổn thương nghiêm trọng đến mức chúng không thể hoạt động được nữa. Nguyên nhân gây suy gan cấp tính có thể bao gồm:
Quá liều acetaminophen
Dùng quá nhiều acetaminophen (Tylenol hoặc các loại khác) là nguyên nhân phổ biến nhất gây suy gan cấp tính ở Hoa Kỳ. Tình trạng này thường xảy ra sau khi bạn dùng một liều acetaminophen rất lớn, hoặc sau một thời gian khi bạn dùng acetaminophen liều cao mỗi ngày. Nếu bạn hoặc người thân đã dùng quá liều acetaminophen, hãy thông báo cho bác sĩ càng sớm càng tốt, ngay cả khi dấu hiệu suy gan không xuất hiện;
Thuốc theo toa
Một số loại thuốc theo toa có thể gây suy gan cấp tính, bao gồm thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm không steroid và thuốc chống co giật.
Thảo dược bổ sung
Các loại thuốc thảo dược và chất bổ sung có liên quan đến suy gan cấp tính bao gồm các loài kava, bạc hà, skullcap và Scutellaria.
Viêm gan và các loại virus khác
Viêm gan A, B và E là một trong những nguyên nhân gây suy gan cấp. Các virus khác cũng liên quan đến tình trạng này bao gồm Epstein-Barr (EBV), cytomegalo (CMV) và herpes simplex (HSV).
Độc tố
Các độc tố được cho là gây suy gan cấp tính bao gồm Amanita phalloides, một loại nấm độc hoang dã thường bị nhầm lẫn với nấm ăn được an toàn. Một độc tố khác có liên quan là Carbon tetrachloride – một hóa chất công nghiệp được tìm thấy trong chất làm lạnh và dung môi cho sáp, vecni hoặc các vật liệu khác.
Bệnh tự miễn
Suy gan cũng có thể do viêm gan tự miễn – khi hệ thống miễn dịch không tấn công được tế bào gan, gây viêm và tổn thương.
Bệnh tĩnh mạch ở gan
Bệnh mạch máu – chẳng hạn như hội chứng Budd-Chiari (tắc tĩnh mạch gan), có thể dẫn đến suy gan cấp tính.
Bệnh chuyển hóa
Các bệnh chuyển hóa hiếm gặp, chẳng hạn như bệnh Wilson (rối loạn đồng chuyển hóa di truyền) và gan nhiễm mỡ cấp tính của thai kỳ, đôi khi là nguyên nhân gây suy gan cấp tính có tỷ lệ mắc thấp.
Ung thư
Ung thư bắt đầu ở gan hoặc di căn đến gan có thể khiến gan của bạn bị hỏng.
Sốc
Nhiễm trùng huyết và sốc có thể làm giảm nghiêm trọng lưu lượng máu đến gan và gây suy gan.
Cũng có nhiều trường hợp suy gan cấp mà không tìm thấy nguyên nhân rõ ràng.
5. Ngăn ngừa suy gan cấp
Để giảm nguy cơ suy gan cấp, bạn nên chú ý chăm sóc gan bằng cách:
Làm theo hướng dẫn dùng thuốc
Nếu bạn dùng acetaminophen hoặc các loại thuốc khác, hãy kiểm tra hướng dẫn về liều lượng khuyến cáo và không vượt quá liều khuyến cáo. Những người bị bệnh gan nên hỏi bác sĩ về liều acetaminophen an toàn trước khi dùng thuốc. Ngoài ra, bạn nên nói với bác sĩ của bạn tất cả các loại thuốc bạn đang dùng, ngay cả thuốc thảo dược hoặc thuốc không kê đơn.
Không lạm dụng rượu
Phụ nữ ở mọi lứa tuổi và nam giới trên 65 tuổi không nên uống quá 1 ly rượu mỗi ngày. Đối với nam thanh niên, họ không nên tiêu thụ quá 2 cốc / ngày.
Tránh rủi ro
Không dùng chung kim tiêm, tránh hút thuốc và sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục. Nếu bạn muốn xăm hoặc xỏ khuyên trên cơ thể, bạn cần chọn một trung tâm đảm bảo vệ sinh và an toàn.
Tiêm chủng
Những người bị bệnh gan mãn tính, tiền sử nhiễm viêm gan hoặc tăng nguy cơ viêm gan nên nói chuyện với bác sĩ về việc chủng ngừa viêm gan B hoặc viêm gan A.
Tránh tiếp xúc với máu và dịch cơ thể của người khác
Vô tình dính kim bị ô nhiễm hoặc làm sạch không đúng cách máu và dịch cơ thể của người khác có thể lây lan virus viêm gan. Tương tự, dùng chung dao cạo râu hoặc bàn chải đánh răng cũng làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Vệ sinh an toàn thực phẩm
Thực hành “ăn chín uống luộc”, không ăn nấm rừng vì khó phân biệt nấm độc với nấm an toàn.
Hãy cẩn thận với hóa chất
Khi sử dụng dung dịch làm sạch bằng khí dung, thuốc trừ sâu, thuốc diệt nấm, sơn và các hóa chất độc hại khác,… Bạn cần tự bảo vệ mình bằng cách mở cửa để căn phòng thông gió và đồng thời. Đeo khẩu trang, găng tay, áo dài tay, đội mũ và cẩn thận làm theo hướng dẫn sử dụng của sản phẩm.
Duy trì cân nặng hợp lý
Béo phì có thể gây gan nhiễm mỡ (không cồn), cũng như viêm gan và xơ gan.
Tóm lại, các nguyên nhân gây suy gan cấp tính thường rất đa dạng, bao gồm quá liều Acetaminophen (Tylenol), virus, nấm độc và một số loại thảo mộc. Suy gan tối cấp thường hiếm gặp với các triệu chứng ban đầu khó phát hiện. Do đó, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để cấp cứu khi thấy có dấu hiệu vàng da, dễ chảy máu, sưng bụng, chóng mặt, buồn ngủ bất thường hoặc thậm chí hôn mê.
