Ung thư biểu mô nguyên nhân và sự nguy hiểm của nó hãy cùng thongtinbenh tìm hiểu và giải đáp thắc mắc này trong bài viết của chúng tôi nhé
Ung thư biểu mô là gì?
Có nhiều loại bệnh ung thư xuất phát từ các loại mô khác nhau như xương, mạch máu, não, tủy sống, tuy nhiên, ung thư biểu mô là thuật ngữ chung để chỉ các khối u có nguồn gốc từ tế bào biểu mô. Trong ngôn ngữ giải phẫu bệnh, tình trạng này được gọi là carcinoma.
Biểu mô là phần của cơ thể được bao phủ ở mặt ngoài như da hoặc lót ở mặt trong của các cơ quan nội tạng như ống tiêu hoá, hô hấp và bài tiết. Với một lý do nào đó, DNA trong cơ thể trở nên không bình thường, gây ra các biến đổi trên tế bào biểu mô. Điều này dẫn đến sự hình thành khối u tại lớp biểu mô. Các tế bào u này có thể lan rộng đến các cơ quan khác trong cơ thể, làm cho carcinoma trở thành một dạng ung thư ác tính.
Các loại ung thư biểu mô
Nói chung, việc phân loại ung thư có nguồn gốc từ biểu mô dựa vào vị trí chúng tác động và mức độ tiến triển. Có ba loại ung thư biểu mô chính, bao gồm:
1. Ung thư biểu mô tuyến:
– Gốc từ tuyến, adenocarcinoma hình thành từ tế bào trong tuyến, những tế bào có khả năng tiết nhầy và các dịch tiết khác.
– Có thể xuất hiện ở nhiều cơ quan như tuyến vú, đại tràng, dạ dày, tuyến tiền liệt, tuyến tụy, thực quản.
2. Ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC – Basal Cell Carcinoma):
– Tế bào đáy nằm ở lớp sau cùng của biểu bì da và chịu trách nhiệm sản xuất các tế bào da mới.
– Phổ biến nhất trong các loại ung thư da, thường phát triển chậm và hiếm khi lây lan.
3. Ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC – Squamous Cell Carcinoma):
– Tế bào vảy là lớp tế bào che phủ biểu bì và có mặt ở nhiều cơ quan như da, phổi, miệng, cổ, thực quản, tử cung.
– Thường xuyên gặp và có khả năng lan tỏa nhanh hơn so với BCC.
Ngoài ra, có một số loại ít phổ biến hơn như:
– Ung thư biểu mô ống dẫn sữa tại chỗ (DCIS).
– Ung thư biểu mô ống xâm lấn.
Cũng có thể xuất hiện các biến thể trong các loại tế bào ung thư, như ung thư biểu mô tuyến – vảy (adenosquamous carcinoma), ung thư biểu mô không sản sinh, ung thư biểu mô tế bào nhỏ, ung thư biểu mô tế bào lớn.
Nguyên nhân của ung thư biểu mô
Đa số nguyên nhân của ung thư xuất phát từ các đột biến trong tế bào tiền ung thư, khiến chúng trở thành tế bào ung thư và thể hiện một số đặc tính như sau:
1. “Bất tử”: Tế bào ung thư không tuân theo chương trình tự tử của tế bào và có khả năng sống sót mà không bị chết theo chu kỳ tự nhiên.
2. Sinh sản không kiểm soát: Chúng có khả năng sinh sản theo cấp số nhân mà không bị kiểm soát, dẫn đến sự tăng nhanh không đều của chúng.
3. Xâm nhập cấu trúc lân cận: Tế bào ung thư có khả năng xâm nhập và xâm lấn vào cấu trúc lân cận, tạo ra khối u và gây tổn thương cho mô xung quanh.
4. Di căn xa: Chúng có khả năng di căn đến các vị trí xa so với nơi xuất phát, tạo ra các khối u phụ và gây hại cho cơ thể.
Nguyên nhân của các đột biến này hiện vẫn chưa rõ ràng, nhưng nghiên cứu cho thấy chúng liên quan đến các yếu tố như:
– Yếu tố di truyền: Các biến đổi trong gen di truyền có thể đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển ung thư.
– Tác động của các chất gây ung thư: Các chất hóa học như amiăng, khói thuốc, và bức xạ có thể góp phần vào sự phát triển của ung thư.
– Virus: Một số virus như HPV (Human Papillomavirus) và HBV (Hepatitis B Virus) có thể gây ra các đột biến gen và làm tăng nguy cơ mắc ung thư.
– Bệnh lý: Các bệnh lý như Crohn và viêm loét đại tràng cũng được liên kết với nguy cơ phát sinh ung thư.
– Tác động của tia cực tím: Tiếp xúc quá mức với tia cực tím từ ánh nắng mặt trời có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư da.
– Tuổi tác: Nguy cơ mắc ung thư tăng lên theo tuổi tác, đặc biệt là đối với ung thư có nguồn gốc từ biểu mô.
Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ như chế độ ăn uống không hợp lý và chế độ sinh hoạt không khoa học cũng có thể đóng vai trò trong sự phát triển của ung thư có nguồn gốc từ biểu mô.
Chẩn đoán ung thư biểu mô
Để đánh giá bất kỳ khối u nào, bác sĩ thường thực hiện một loạt các bước thăm khám và chẩn đoán.
Phỏng vấn về tiền sử bệnh:
Bác sĩ sẽ thực hiện một cuộc hỏi đáp chi tiết về tiền sử bệnh của bệnh nhân để có cái nhìn toàn diện về tình trạng sức khỏe. Các câu hỏi thường gặp có thể bao gồm:
– Khi nào bạn phát hiện ra khối u hoặc tổn thương da lần đầu tiên?
– Khối u hoặc tổn thương da có gây đau đớn không?
– Bạn có từng phát hiện bất kỳ khối u hoặc tổn thương khác trên cơ thể không?
– Có ai trong gia đình bạn từng mắc ung thư da hay bất kỳ loại ung thư nào không?
– Bạn có thực hiện các biện pháp bảo vệ da khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời không?
Thăm khám da:
Bác sĩ sẽ thăm khám kỹ lưỡng không chỉ vùng nơi nghi ngờ có ung thư mà còn tại các vùng khác trên cơ thể để tìm ra bất kỳ tổn thương nào khác.
Các xét nghiệm chẩn đoán:
Trong việc chẩn đoán ung thư biểu mô, kiểm tra tế bào ung thư dưới kính hiển vi thông qua việc thực hiện sinh thiết là bước quan trọng.
– Sinh thiết da: Bằng cách lấy mẫu từ tổn thương da và xem qua kính hiển vi để xác định tình trạng của tế bào ung thư.
– Các loại sinh thiết khác: Bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp sinh thiết khác nhau như sinh thiết tủy xương, sinh thiết qua nội soi, hoặc sinh thiết bằng kim để lấy mẫu từ vùng bị nghi ngờ và phân tích dưới kính hiển vi.
Qua các xét nghiệm này, bác sĩ có thể xác định liệu bệnh nhân có mắc carcinoma hay không, cùng với loại ung thư cụ thể. Cần lưu ý rằng việc thực hiện sinh thiết không nhất thiết đồng nghĩa với việc bạn đã mắc phải ung thư.
Điều trị ung thư biểu mô
Việc điều trị carcinoma phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm vị trí và kích thước của khối u, giai đoạn của bệnh, mức độ nghiêm trọng, và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến cho carcinoma:
1. Hóa trị:
– Hóa trị liệu: Sử dụng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư. Có thể thực hiện trước hoặc sau phẫu thuật.
– Hóa trị liệu bổ trợ: Sử dụng thuốc sau phẫu thuật để giảm nguy cơ tái phát ung thư.
2. Xạ trị:
– Sử dụng tia X hoặc proton có năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Thường được áp dụng sau phẫu thuật để ngăn chặn tái phát.
3. Phẫu thuật:
– Phẫu thuật cắt bỏ: Loại bỏ hoàn toàn mô ung thư và các vùng xung quanh.
– Phẫu thuật Mohs: Loại bỏ từng lớp tế bào ung thư dưới sự kiểm soát của kính hiển vi, giảm thiểu việc loại bỏ tế bào da khỏe mạnh.
4. Liệu pháp miễn dịch:
– Chủ động: Kích thích hệ thống miễn dịch để chống lại tế bào ung thư.
– Thụ động: Sử dụng thành phần từ phòng thí nghiệm để kích thích phản ứng miễn dịch chống lại ung thư.
Quyết định liệu pháp cụ thể sẽ được đưa ra sau khi bác sĩ đánh giá toàn diện tình trạng sức khỏe và các yếu tố khác của bệnh nhân. Việc chăm sóc cá nhân hóa giúp tối ưu hóa hiệu quả điều trị và cải thiện chất lượng sống của người bệnh. Đồng thời, việc duy trì một lối sống lành mạnh và chế độ dinh dưỡng khoa học cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư.
