Ung thư tụy mật có chữa được không hãy cùng thongtinbenh tìm hiểu và giải đáp thắc mắc này trong bài viết của chúng tôi nhé
Tổng quan ung thư tụy
Tuyến tụy là một phần quan trọng của hệ tiêu hóa, nằm sau phúc mạc và phía trước được che phủ bởi dạ dày. Nó có chức năng tạo ra các enzyme và hormone, được chia thành 3 phần chính: đầu tụy, thân tụy, và đuôi tụy. Tụy thực hiện hai chức năng quan trọng: tụy nội tiết và tụy ngoại tiết.
Ung thư tuyến tụy là một loại ung thư ác tính xuất phát từ thành phần tế bào của mô tụy, bao gồm cả mô tụy ngoại và nội tiết. Hơn 95% các trường hợp ung thư tuyến tụy có nguồn gốc từ mô tụy ngoại tuyến. Loại ung thư này có thể xuất hiện ở các dạng khác nhau như ung thư biểu mô tuyến, ung thư nang, và ung thư tế bào “Acinar.”
Theo thống kê của WHO, mặc dù tỷ lệ mắc ung thư tụy đứng ở vị trí thứ 14, nhưng tỷ lệ tử vong lại cao, đứng ở vị trí thứ 7. Điều này phản ánh tiên lượng xấu của ung thư tụy, với tỷ lệ sống trung bình sau 5 năm chỉ khoảng 9.3%.
Nguyên nhân chủ yếu là do vị trí sâu trong ổ bụng và triệu chứng khó nhận biết, khiến cho việc chẩn đoán thường ở giai đoạn muộn. Tại Mỹ, chỉ có khoảng 10% bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn sớm, trong khi đó, 53% bệnh nhân được phát hiện ở giai đoạn IV khi đã di căn xa.
Nguyên nhân của ung thư tụy
Nguyên nhân cụ thể của ung thư tụy vẫn chưa được xác định rõ, nhưng các nhà nghiên cứu đồng thuận rằng nhiều yếu tố nguy cơ đóng góp vào cơ chế bệnh sinh của ung thư tụy, bao gồm yếu tố di truyền, tính chất gia đình, bệnh lý mãn tính ở tụy, và yếu tố môi trường.
Theo nghiên cứu, khoảng 10-15% các trường hợp ung thư tụy có liên quan đến yếu tố di truyền. Nó có thể bao gồm hội chứng di truyền liên quan đến tăng nguy cơ ung thư tụy, như người mắc hội chứng di truyền từ ung thư vú hoặc buồng trứng, hoặc những người có tính chất gia đình- hội chứng Lynch II.
Một số bệnh lý mạn tính ở tụy cũng được liên kết với tăng nguy cơ ung thư tụy, như đái tháo đường, viêm tụy mạn, và bệnh xơ nang tụy. Đặc biệt, đái tháo đường không chỉ là một yếu tố nguy cơ mà còn có thể là hậu quả của ung thư tụy.
Các yếu tố khác bao gồm thói quen hút thuốc lá, thừa cân, béo phì, ít hoạt động thể lực, và nghiện rượu. Tuổi tác cũng liên quan đến nguy cơ ung thư tụy, với đa số trường hợp xuất hiện ở độ tuổi 50-80, và gần 50% được chẩn đoán ở độ tuổi 75 trở lên.
Thừa cân và béo phì cũng được xác định là yếu tố tăng nguy cơ, với những người thừa cân có khoảng 20% khả năng phát triển ung thư tụy theo các nghiên cứu.
Nhận biết ung thư tụy
Triệu chứng của ung thư tụy ở giai đoạn sớm thường khá không rõ ràng. Khi bệnh bắt đầu lan tràn, triệu chứng lâm sàng trở nên đa dạng và biến đổi tùy thuộc vào vị trí và mức độ lan rộng của khối u. Thống kê cho thấy 60-70% khối u xuất hiện ở vùng đầu tụy, 20-25% nằm ở thân/đuôi tụy, và có tỉ lệ thấp về trường hợp khối u chiếm toàn bộ thể tích của tụy.
Một trong những dấu hiệu phổ biến khi mắc ung thư tụy là đau bụng. Đau thường xuất hiện khoảng 1-2 tháng trước khi bệnh được phát hiện và tăng dần theo sự tiến triển của bệnh. Ban đầu, đau thường chỉ thoáng qua khu vực thượng vị, có thể dễ nhầm lẫn với viêm dạ dày.
Đau thường bắt đầu ở khu vực thượng vị và khi bệnh tiến triển, có thể lan sang hai bên hoặc xuyên qua phía sau lưng. Cơn đau có thể không liên tục, nhưng thường trở nên nặng hơn sau khi ăn hoặc khi nằm ngửa, khiến người bệnh phải cuộn tròn để giảm đau. Đau phía sau lưng thường xuyên xuất hiện khi khối u nằm ở vùng thân hoặc đuôi tụy hơn là vùng đầu tụy.
Đau bụng trong ung thư tụy thường phát triển từ từ, tăng dần theo sự tiến triển của bệnh. Tuy nhiên, cũng có trường hợp bệnh nhân có đau đột ngột và cực kỳ mạnh mẽ do khối u tắc nghẽn ống tụy, gây viêm tụy cấp.
Một biểu hiện khác của ung thư tụy là vàng da và nước tiểu sẫm màu. Vàng da liên quan đến tắc nghẽn ống mật chính do u gây ra, làm cho mật không thể xuống tá tràng và dẫn đến vàng da và nước tiểu sẫm màu. Biểu hiện này thường xuất hiện sớm khi có khối u ở vùng đầu tụy.
Ngoài ra, người mắc ung thư tụy có thể trải qua các vấn đề về đại tiện, phân sống và một số triệu chứng khác như suy nhược, sụt cân, chán ăn, nôn, và tiêu chảy.
Chẩn đoán và điều trị ung thư tụy
Để đưa ra chẩn đoán, ngoài việc thực hiện khám lâm sàng, các bác sĩ còn tiến hành các phương pháp hình ảnh như siêu âm ổ bụng, chụp cắt lớp ổ bụng có sử dụng chất cản quang, chụp cộng hưởng từ, và siêu âm nội soi.
Đối với điều trị ung thư tụy và cũng như nhiều loại ung thư khác, nguyên tắc điều trị đa mô thức được áp dụng, bao gồm kết hợp các phương pháp như xạ trị, hóa chất, và phẫu thuật. Trong đó, phẫu thuật đóng vai trò quan trọng để cải thiện chất lượng cuộc sống và kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.
Cách tiếp cận điều trị cụ thể sẽ phụ thuộc vào vị trí và giai đoạn của bệnh, với mỗi giai đoạn và vị trí sẽ có các phương pháp điều trị tương ứng.
Trong quá trình điều trị phẫu thuật, cần kết hợp với chăm sóc giảm nhẹ để cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Trong trường hợp ung thư tụy, chăm sóc giảm nhẹ bao gồm việc quản lý đau, xử lý tình trạng tâm lý, và đối phó với các vấn đề nặng khác.
Phòng ngừa ung thư tụy
Để giảm nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy, việc thực hiện lối sống lành mạnh và các biện pháp phòng ngừa có thể bao gồm:
1. Chế độ ăn uống khoa học: Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh với sự đa dạng từ trái cây, thực phẩm giàu protein, và hạn chế chất béo có thể giúp giảm nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy.
2. Bỏ thuốc lá: Ngưng hút thuốc là một biện pháp quan trọng vì người hút thuốc có nguy cơ cao gấp đôi so với những người không hút thuốc.
3. Duy trì cân nặng hợp lý: Luyện tập thể dục thường xuyên được liên kết với giảm nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy, vì vậy duy trì cân nặng ổn định và thực hiện hoạt động thể chất là quan trọng.
4. Tránh tiếp xúc với chất độc hại: Nếu có thể, hạn chế tiếp xúc với môi trường có chứa chất độc hại. Sử dụng bảo hộ lao động khi cần thiết cũng là một biện pháp an toàn.
5. Khám sức khỏe định kỳ và khám chuyên khoa: Chủ động thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ và đi khám ngay khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào xuất hiện, giúp phát hiện và đối phó với vấn đề sớm.
