Trẻ em thường bị giun kim chủ yếu do thói quen cho đồ chơi, thức ăn không sạch, vv vào miệng. Cha mẹ hoàn toàn có thể ngăn ngừa nguy cơ nhiễm giun kim ở trẻ bằng cách giữ gìn vệ sinh và tẩy giun cho trẻ thường xuyên.
1. Chu kỳ sinh trưởng của giun kim
Tên khoa học của giun kim là Enterobius vermicularis. Đây là một con giun nhỏ phát triển trong đường tiêu hóa của trẻ em. Bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phần lớn xảy ra ở trẻ em trong độ tuổi mẫu giáo.
Giun kim nhỏ (giống như sợi chỉ), màu trắng và dài khoảng 1cm. Sau khi giao phối, giun kim đực sẽ chết và giun kim cái sẽ đi xuống rìa hậu môn để đẻ trứng. Một con giun cái sẽ đẻ khoảng 4.000 – 200.000 trứng rồi chết. Thời gian để trứng giun phát triển thành giun trưởng thành khoảng 3-4 tuần. Trứng giun kim có thể sống 2 – 3 tuần sau khi rời khỏi cơ thể con người. Tuổi thọ của giun kim là 30 – 45 ngày.
2. Tại sao trẻ thường bị giun kim?
Trẻ em bị nhiều giun kim hoặc sau khi tẩy giun vẫn thường xuyên mắc lại vì những lý do sau:
Ấu trùng giun kim phát triển nhanh chóng ở nếp gấp hậu môn, vì vậy nếu có giun kim nằm ở hậu môn, trẻ rất dễ bị tái nhiễm. Khi giun cái đẻ trứng, trẻ thường bị ngứa hậu môn và gãi. Kể từ đó, ngón tay của trẻ bị nhiễm trứng giun, khiến bé dễ bị nhiễm giun kim hoặc lây nhiễm cho người khác;
Trứng giun kim có thể tồn tại trên các bề mặt như giường, quần áo, đồ dùng vệ sinh cá nhân, cốc, thức ăn, bàn học, v.v. Khi trẻ ăn, đi vệ sinh hoặc vui chơi, trứng giun sẽ dính vào tay và móng tay. Nếu một đứa trẻ mút ngón tay cái hoặc sử dụng tay không để gắp thức ăn, trứng giun sẽ vào miệng, xâm nhập vào cơ thể và cư trú trong ruột.
3. Triệu chứng giun kim ở trẻ sơ sinh
Bệnh giun kim kéo dài, thường gây ra các triệu chứng sau:
Rối loạn tiêu hóa: Đầu tiên, trẻ bị ngứa hậu môn, chủ yếu vào buổi tối – khi đi ngủ (nhiệt độ giường ấm sẽ kích thích giun kim bò ra khỏi hậu môn để đẻ trứng). Rìa hậu môn của bé xuất hiện màu đỏ và sung huyết, phân của bé thường lỏng lẻo hoặc lỏng lẻo, đôi khi có máu hoặc chất nhầy và tiêu chảy. Trẻ em thường chán ăn, đôi khi buồn nôn hoặc nôn, và đau bụng âm ỉ. Trẻ em bị giun kim thường tăng trưởng chậm, biếng ăn, da nhợt nhạt và có thể bị còi xương và suy dinh dưỡng;
Ảnh hưởng thần kinh: Trẻ bị nhiễm giun kim thường có dấu hiệu cáu kỉnh, suy nhược thần kinh, khó ngủ, ít ngủ, thường xuyên giật mình và quấy khóc vào ban đêm. Nhiều trẻ em cũng thường xuyên đái dầm do nhiễm giun kim.
4. Nhiễm giun kim có nguy hiểm cho trẻ sơ sinh không?
Trẻ em bị nhiễm giun kim có thể gặp một số vấn đề sức khỏe như:
Khi ở trong ruột, giun kim gây tổn thương, kích ứng niêm mạc ruột, dẫn đến rối loạn tiêu hóa, gây viêm ruột mạn tính, khiến trẻ biếng ăn, buồn nôn, đau bụng âm ỉ kéo dài… Nếu bị nhiễm nhiều giun kim trong thời gian dài, trẻ có thể bị suy dinh dưỡng, chậm lớn, da nhợt nhạt, hốc hác…;
Khi giun kim đẻ trứng ở hậu môn gây ngứa, khiến trẻ mất ngủ, trở nên bực bội, khóc lóc…;
Nếu giun kim xâm nhập vào ruột thừa, nó có thể dẫn đến viêm ruột thừa;
Giun kim có thể gây hại cho cơ quan sinh dục nữ vì chúng có thể bò đến âm hộ và âm đạo, khiến các cô gái bị ngứa và gãi, dẫn đến trầy xước, viêm và nhiễm trùng. Từ đó, trẻ có thể bị viêm âm hộ, viêm âm đạo hoặc rối loạn kinh nguyệt…;
Giun kim đi lạc vào thực quản, phổi, khoang mũi, bàng quang,… gây nhiễm trùng.
5. Làm thế nào để điều trị giun kim ở trẻ em?
Trẻ em thường xuyên bị giun kim cần được điều trị triệt để để chữa khỏi tình trạng này. Điều trị đòi hỏi phải tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng đúng loại thuốc với liều lượng thích hợp. Cha mẹ nên cẩn thận không nên tùy tiện sử dụng thuốc giun cho con vì chúng không biết hết tác dụng của thuốc và tác dụng phụ, nếu có. Do đó, khi trẻ có dấu hiệu nhiễm giun kim, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được bác sĩ tư vấn và kê đơn thuốc chống giun sán phù hợp với lứa tuổi.
Thông thường, trẻ em từ 2 tuổi trở lên được tẩy giun. Tuy nhiên, đối với trẻ bị suy dinh dưỡng do nhiễm giun, trẻ có thể tẩy giun sớm hơn (khoảng 1 tuổi) nhưng cần sử dụng thuốc phù hợp. Một số loại thuốc tẩy giun thường được sử dụng cho trẻ em bao gồm:
Albendazole: Hiệu quả trong việc tiêu diệt nhiều loại giun như giun đũa, giun móc, giun roi, giun lươn, giun kim,… Liều duy nhất cho trẻ em từ 2 tuổi (400mg);
Mebendazole: Chỉ sử dụng thuốc cho trẻ em trên 2 tuổi. Để tẩy giun kim, cho trẻ uống liều 100mg, sau 2 – 4 tuần, lặp lại liều một lần nữa. Để loại bỏ một hoặc nhiều loại giun như giun móc, giun roi và giun kim, hãy cho trẻ uống một liều duy nhất 400mg;
Pyrantel: Dùng để loại bỏ giun đũa, giun móc, giun kim cho trẻ từ 1 tuổi trở lên với liều 10mg/kg thể trọng. Nếu trẻ bị nhiễm giun kim nặng, có thể lặp lại sau 1 tuần với liều lượng trên.
Các loại thuốc tẩy giun trên được pha chế dưới dạng viên, có mùi hương ngọt ngào hoặc ở dạng huyền phù nên trẻ có thể sử dụng mà không sợ đắng. Cha mẹ có thể cho trẻ uống thuốc bất cứ lúc nào trong ngày (tốt nhất là vào buổi tối trước khi đi ngủ).
6. Làm thế nào để ngăn ngừa nguy cơ trẻ em bị giun kim
Để tránh cho bé bị nhiễm giun kim, cha mẹ cần chú ý các biện pháp phòng ngừa như:
Rèn luyện cho trẻ thói quen rửa tay kỹ sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn. Người lớn cũng cần chú ý rửa tay trước khi chuẩn bị thức ăn cho trẻ;
Cho trẻ uống nước đun sôi để nguội, ăn rau chín, trái cây gọt vỏ sạch;
Thường xuyên cắt móng tay của trẻ, làm sạch hậu môn bằng xà phòng sau mỗi lần đại tiện và không để trẻ trần truồng;
Không để trẻ bò trên sàn nhà bẩn hoặc chơi trên cát;
Định kỳ tẩy giun cho trẻ 6 tháng một lần. Nếu một thành viên trong gia đình bị nhiễm giun kim, cả gia đình nên được tẩy giun.
Có nhiều lý do tại sao trẻ em thường bị giun kim, nhưng chúng hoàn toàn có thể phòng ngừa được. Cha mẹ cần lưu ý cho con khám sức khỏe định kỳ và tẩy giun đúng cách để phát triển tốt nhất.
